قلب انسان از سه لایه اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:
این لایه یک پوشش نازک و لغزنده است که قلب را از دیگر اعضای داخل قفسه سینه جدا میکند. پریکاردیوم علاوه بر حفاظت قلب، همچنین به عنوان یک محفظه حفاظتی برای قلب عمل میکند و مواد لیفی و مایعات را درون خود جذب میکند.
این لایه قلب را تشکیل میدهد و از ماهیچه قلب تشکیل شده است. میوکاردیوم عملکرد اصلی قلب را برعهده دارد، به این معنی که با انقباض و انبساط میوکاردیوم، خون را به سراسر بدن پمپاژ میکند.
این لایه در تماس مستقیم با خون قرار دارد. اندوکاردیوم یک لایه تکلسی است که از سلولهای صفحهای تشکیل شده است و در دیواره هر دو بطن و هر دو دهانه قلب وجود دارد. این لایه باعث ایجاد سطح صاف برای جریان خون در داخل قلب میشود.
این سه لایه با هم تعامل کرده و هماهنگی بین آنها به عمل میآید تا قلب بتواند به صورت مؤثر و بهینه خون را در سراسر بدن پمپاژ کند.
قلب انسان دارای چهار دریچه است که وظیفه کنترل جریان خون در درون قلب را بر عهده دارند. دریچههای قلب عبارتند از:
این دریچه بین دو دهانه (بطن و دهانه) قلب قرار دارد. وظیفه آن ایجاد مرز بین دهانه و بطن قلب است و جلوگیری از برگشت خون از بطن به دهانه را تضمین میکند. در زمان انبساط قلب، این دریچه باز شده و خون از دهانه وارد بطن میشود، و در زمان انقباض قلب، این دریچه بسته میشود تا جلوگیری از برگشت خون به دهانه.
دریچه اُرد (دریچه سهپروانهای):این دریچه بین دو دهانه (بطن و دهانه) قلب قرار دارد. ساختار آن شبیه به سه پروانه است و به همین دلیل به این نام معروف است. وظیفه این دریچه کنترل جریان خون از دهانه به بطن قلب است. در زمان انبساط قلب، این دریچه باز شده و خون از دهانه وارد بطن میشود، و در زمان انقباض قلب، این دریچه بسته میشود تا جلوگیری از برگشت خون به دهانه.
ین دریچه بین بطن راست و شریان آئورت قرار دارد. وظیفه این دریچه کنترل جریان خون از بطن راست به شریان آئورت است. در زمان انقباض قلب، این دریچه باز شده و خون از بطن راست به سمت شریان آئورت پمپاژ میشود، و در زمان انبساط قلب، این دریچه بسته میشود تا جلوگیری از برگشت خون به بطن راست.
دریچه پولمونری (دریچه یا پروانهای کوچک):این دریچه بین بطن چپ و شریان پولمونری قرار دارد. وظیفه این دریچه کنترل جریان خون از بطن چپ به شریان پولمونری است. در زمان انقباض قلب، این دریچه باز شده و خون از بطن چپ به سمت شریان پولمونری پمپاژ میشود، و در زمان انبساط قلب، این دریچه بسته میشود تا جلوگیری از برگشت خون به بطن چپ.
این دریچهها با تغییرات فشار درون قلب و با حرکت انقباضی و انبساطی قلب هماهنگی میکنند تا جریان خون به صورت منظم و بهینه در سراسر قلب و بدن رخ دهد.
وظیفه قلب انجام عملیات پمپاژ خون در سراسر بدن است. قلب به عنوان عضوی عضلانی و پمپ قوی عمل میکند که خون را از ریهها جمعآوری کرده و به کلیه سلولها و اعضا از طریق شریانها تحویل میدهد. به طور خلاصه، وظیفه اصلی قلب عبارت است از:
قلب با انقباض و انبساط متوالی بطنها و دهانهها، خون را به آرامی و قدرتمند به سراسر بدن پمپاژ میکند. این عمل به تأمین نیازهای بدن از اکسیژن و مواد غذایی و همچنین برداشت مواد زائد و دیاکسیدکربن از اعضا کمک میکند.
قلب با پمپاژ خون اکسیژندار به سراسر بدن، از جمله به مغز، عضلات، کبد و سایر اعضا، امکان تأمین اکسیژن برای فعالیتهای ضروری بدن را فراهم میکند. حذف دیاکسیدکربن: قلب با جمعآوری خون دیاکسیدی از اعضا و انتقال آن به ریهها، به خروج دیاکسیدکربن از بدن کمک میکند و بازیابی خون اکسیژندار از ریهها را ممکن میسازد.
قلب با پمپاژ خون، مواد غذایی از روده و ترشحات زائد را از کبد و کلیهها حمل و به محل مناسب برای تجزیه و تفکیک هدایت میکند.
به طور کلی، قلب به عنوان مرکز اصلی سیستم گردش خون، وظیفه تأمین نیازهای بدن از اکسیژن و مواد غذایی، حفظ تعادل داخلی و حذف مواد زائد را برعهده دارد.
1.آناتومی و فیزیولوژی دستگاه قلبی